Παίζοντας με τα πρωτόνια

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Cern για την γνωριμία των μαθητών με τα στοιχεία του ατόμου

ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΟΥ ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗ - 20 ΜΑΡΤΙΟΥ 2019

ΠΕΤΑΓΜΑ ΧΑΡΤΑΕΤΟΥ 2019

  

Στο πλαίσιο των δράσεών μας για το πρόγραμμα "Παίζοντας με τα Πρωτόνια" υλοποιήσαμε εργαστήριο με θέμα την κατασκευή χαρταετού. Καλέσαμε έναν έμπειρο βοηθό, τον κ. Μαργαρίτη Αναστασιάδη, που έδειξε στα παιδιά όλα τα μυστικά. Αν και όταν ξεκινήσαμε την κατασκευή δεν φυσούσε παρά ελάχιστα, με το που ολοκληρώσαμε και βγήκαμε έξω για τη δοκιμή, άρχισε να φυσάει! 'Ετσι είχαμε τη χαρά να δούμε τον χαρταετό μας να ίπταται και συνεχίσαμε να μελετάμε και να συζητάμε τις φυσικές συνθήκες και τους νόμους που επιτρέπουν την πτήση.

 

Αυτές έχουν να κάνουν με τις σωστές αναλογίες μήκους της ουράς και σώματος του χαρταετού. Τα "ζύγια" που έλεγαν οι παλαιότεροι, πρέπει να είναι έτσι φτιαγμένα ώστε ο χαρταετός να πετάει υπό λειτουργική, άρα συγκεκριμένη, γωνία με το ρεύμα του αέρα. Θέλουμε ο αέρας που κινείται κάτω από τον αετό μας να έχει μεγαλύτερη πίεση από αυτόν που κινείται από πάνω του, ώστε να τον σπρώχνει να ανεβαίνει με ταχύτητα. Την εξήγηση δίνει ο νόμος του Bernoulli για τα ρευστά (τα υγρά και τα αέρια δηλαδή). Με απλά λόγια, όταν ο αέρας κινείται με μικρή ταχύτητα γύρω από ένα σώμα έχει μεγάλη δύναμη, όταν όμως κινείται με μεγάλη ταχύτητα έχει μικρή δύναμη. 

 

H πιο « παλιά» πληροφορία που υπάρχει για την ύπαρξη του χαρταετού  είναι αυτή του  4ου  αιώνα  π. Χ., όταν ο  μαθηματικός  και  αρχιμηχανικός  Αρχύτας  (440-360 π. Χ.), από  τον  Τάραντα  της  Νότιας  Ιταλίας, καλός  φίλος  του  Πλάτωνα  και  οπαδός  του  Πυθαγόρα, χρησιμοποίησε  στην  αεροδυναμική  του  τον  χαρταετό  και  λέγεται  ότι  ήταν  ο  εφευρέτης  του. Ο  Αρχύτας  θεωρείται  ο  τελευταίος  αλλά  και  ο  σημαντικότερος  των  Πυθαγορείων. Κατασκεύασε από ελαφρύ ξύλο την "ιπτάμενη περιστερά", που ουσιαστικά είναι η πρώτη πτητική μηχανή των ιστορικών χρόνων. Κείμενα  του  Αρχύτα  λένε  ότι  μελέτησε  και  ο  Γαλιλαίος. 

Διαβάστε περισσότερα: https://www.mixanitouxronou.gr/i-proti-iptameni-michani-kataskevastike-apo-ellina-pithagorio-filosofo-ke-petaxe-se-apostasi-200-metron-o-idios-elise-ena-apo-ta-megalitera-mathimatika-provlimata/ 

https://www.youtube.com/watch?time_continue=7&v=MBeqzDHgL9k

Υπάρχει και ελληνικό αγγείο της κλασικής εποχής με παράσταση κόρης, η οποία κρατά στα χέρια της μια μικρή λευκή σαΐτα δεμένη με νήμα, έτοιμη να την πετάξει. Πιθανότατα βέβαια, τα πειράματα ή τα παιχνίδια των Αρχαίων Ελλήνων με τους "αετούς" θα πρέπει να γίνονταν με πανί τουλάχιστον ως το Μεσαίωνα, καθώς η χώρα μας δεν διέθετε σε αφθονία το χαρτί.

Όλα ξεκίνησαν το 1000 π. Χ. στην Κίνα. Ο πρώτος χαρταετός με μορφή δράκου εφόσον είναι και το ιερό σύμβολο της Κίνας, ήταν φτιαγμένος από μετάξι και μπαμπού, από τους φιλόσοφους Mozi και Luban. Κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν, ένας στρατηγός χρησιμοποίησε έναν χαρταετό μ’ έναν ιδιαίτερα έξυπνο και ενδιαφέροντα τρόπο. Προκειμένου να καταλάβει με τον στρατό του ένα παλάτι, έπρεπε να σκάψει ένα υπόγειο τούνελ. Μη γνωρίζοντας, όμως, το μήκος που θα έπρεπε να έχει το τούνελ, πέταξε τον χαρταετό έως πάνω από το παλάτι, κρατώντας την άκρη του νήματος στο σημείο απ όπου θα ξεκινούσε το τούνελ, και έτσι έκανε τους απαραίτητους σχετικούς υπολογισμούς.

Ο Χαρταετός έφθασε στην Ελλάδα πρώτα από τα λιμάνια Ανατολής (Σμύρνη-Χίο-Κωνσταντινούπολη), τα λιμάνια της Επτανήσου, της Σύρας, των Πατρών και ακολούθησαν τα αστικά κέντρα, όπου μπορούσε κανείς να αγοράσει σπάγκο και χρωματιστό χαρτί. Η κατασκευή ενός χαρταετού σήμερα είναι σχετικά εύκολη υπόθεση καθώς υπάρχουν όλα τα τεχνικά μέσα. Στην Ελλάδα το πέταγμα του χαρταετού είναι μέρος των εθίμων της Καθαράς Δευτέρας και συγκεκριμένα του υπαίθριου εορτασμού της , τα λεγόμενα κούλουμα. Ο σκελετός των χαρταετών κατασκευάζεται είτε από ελαφρύ ξύλο είτε από πλαστικό, ενώ το μέρος που φέρνει αντίσταση στον αέρα από πλαστικό φύλλο ή χαρτί. Σημαντικά σημεία του χαρταετού για επιτυχημένο πέταγμα είναι: τα ζύγια της καλούμπας, τα ζύγια της ουράς, το μέγεθος της ουράς.

ΠΗΓΗ: https://www.alfavita.gr/koinonia/213363_h-istoria-toy-hartaetoy-opoios-den-epaixe-pote-toy-hartaeto-den-koitaxe-oso

 

Stephen Hawking (1942-2018)

 

Εφόσον ασχοληθήκαμε τόσο εντατικά φέτος με την επιστήμη των Φυσικών, θα ήταν παράλειψη να μην μνημονεύσουμε την απώλεια του κορυφαίου σύγχρονου θεωρητικού Φυσικού, του Στήβεν Χώκινγκ. Πάρα πολλές πληροφορίες υπάρχουν γι' αυτόν στο διαδίκτυο, αλλά και στη βιβλιογραφία, οπότε παραθέτουμε απλά τα σημαντικά λόγια - συμβουλές, που ακούστηκαν το 2015, στην περιοδεία Innocense+Experience των U2 ως εισαγωγή στο τραγούδι City of Blinding Lights.

"Όταν βλέπουμε τη Γη από το διάστημα, βλέπουμε τους εαυτούς μας ως Όλο. Βλέπουμε την ενότητα, όχι τους διαχωρισμούς. Ένας πλανήτης, μια ανθρώπινη φυλή. Είμαστε εδώ μαζί και πρέπει να ζήσουμε μαζί, με ανεκτικότητα και σεβασμό. Τα μόνα μας όρια είναι ο τρόπος που βλέπουμε τον εαυτό μας, τα μόνα μας σύνορα είναι ο τρόπος που βλέπουμε τους άλλους. Πρέπει να γίνουμε παγκόσμιοι πολίτες. Οι φωνές μας είναι σημαντικές. Δίνουμε στους εκλεγμένους αντιπροσώπους μας  την ισχύ τους, αλλά μπορούμε και να τους την πάρουμε.

Είμαστε όλοι ταξιδιώτες στον χρόνο, ταξιδεύοντας μαζί προς το μέλλον. Αλλά ας κάνουμε αυτό το μέλλον ένα μέρος που να θέλουμε να το επισκεφτούμε.

Να είστε γενναίοι.

Να είστε αποφασισμένοι

Να υπερνικάτε τα εμπόδια.

ΕΙΝΑΙ ΕΦΙΚΤΟ!"

CERN SUMMER SCHOOL 2018

Η Διευθύντρια του σχολείου και συντονίστρια του προγράμματος "Παίζοντας με τα Πρωτόνια", Αφροδίτη Ντίνου, στο θερινό σχολείο του CERN, Playing with Protons

 

Παίζοντας με τα πρωτόνια (Playing with protons) ονομάζεται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του πειράματος Compact Muon Solenoid (CMS) στο CERN, το Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Σωματιδιακής Φυσικής και στόχο έχει να βοηθήσει όλους τους μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης να εμπλακούν αποτελεσματικά με τη Φυσική, την επιστημονική ανακάλυψη και την καινοτομία.

 

Το  Σχολείο μας υλοποίησε το πρόγραμμα την περσινή σχολική χρονιά, με τους μαθητές και τις μαθήτριες της Ε’ τάξης και συντονίστρια την Αφροδίτη Ντίνου και συνεργάτριες τις εκπαιδευτικούς των τμημάτων κκ Μπόσκου Κατερίνα και Παυλίδου Νίκη. Τα παιδιά ανταποκρίθηκαν εντυπωσιακά καλά και τα αποτελέσματα του προγράμματος ήταν εξαιρετικά!

Η επιμόρφωση στο συγκεκριμένο θερινό σχολείο, απευθυνόταν σε 10 εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και υπήρξαν 120 αιτήσεις από όλη την Ελλάδα, οι οποίες αξιολογήθηκαν από τους υπεύθυνους του προγράμματος κκ Άγγελο Αλεξόπουλο, Ανδρομάχη Τσίρου και Μικ Στορ, εργαζόμενοι όλοι στο πείραμα CMS.

 

Το πείραμα CMS μαζί με το πείραμα ATLAS, ανακάλυψαν τον Ιούλιο του 2012, το μποζόνιο του Higgs και αποτελεί την μεγαλύτερη συνεργασία παγκοσμίως 4300 Φυσικών, Μηχανικών, Τεχνικών και Φοιτητών, υποστηρίζοντας προσωπικό από 182 εκπαιδευτικά ιδρύματα σε 42 χώρες. Όλοι αυτοί, καθώς και πολλοί άλλοι επιστήμονες σε διάφορα πειράματα, συγκεντρώνουν και μελετούν δεδομένα από ό, τι συμβαίνει μέσα στον μεγάλο επιταχυντή ανδρονίων (LHC).

Η Αφροδίτη Ντίνου ήταν μεταξύ αυτών των 10 εκπαιδευτικών και παρακολούθησε το 5ήμερο θερινό σχολείο του προγράμματος.

 

«Είχα μια συγκλονιστική εμπειρία, που πραγματικά άλλαξε πολλά στο σκεπτικό μου ως εκπαιδευτικού, αλλά και ως πολίτη του 21ου αιώνα. Η ατμόσφαιρα στο CERN είναι πολύ ιδιαίτερη, οι άνθρωποι προσιτοί, φιλικοί και προσηλωμένοι στο στόχο τους. Έχει κανείς την ευκαιρία να καθίσει δίπλα σε νομπελίστες και να μάθει πράγματα για την σωματιδιακή Φυσική και τα πειράματα που γίνονται εκεί, να λύσει απορίες και να θαυμάσει το μεγαλείο της απλότητας κορυφαίων επιστημόνων.

 

Η ομάδα ποζάρει με υπερηφάνεια, με τον Jonathan Ellis

Στο πρόγραμμά μας δίδαξε ο Jonathan Ellis, μεγάλος θεωρητικός Φυσικός, που ασχολείται με την σωματιδιακή Φυσική και είναι επικεφαλής του σχετικού ερευνητικού τομέα στο CERN. Επίσης ο Harri Toivonen από το τεχνολογικό ινστιτούτο του Ελσίνκι, ο Michael Dozer, από το Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, που δουλεύει στην ομάδα έρευνας για την αντι-ύλη (πείραμα AEglS), η Ανδρομάχη Τσίρου, ερευνήτρια στο πείραμα CMS, ο Άγγελος Αλεξόπουλος, υπεύθυνος των εκπαιδευτικών προγραμμάτων στο πείραμα CMS επίσης και η Τίνα Νάντσου, Φυσικός στη σχολή Χιλ και εμπνεύστρια των «πειραμάτων με απλά υλικά» για τα παιδιά του δημοτικού.

Λήξη Θερινού Σχολείου "Playing with protons 2018". Με τον κ. Άγγελο Αλεξόπουλο, υπεύθυνο του προγράμματος στο CERN

Στο 5ο Δημοτικό Κιλκίς θα συνεχίσουμε το πρόγραμμα για δεύτερη χρονιά, με τα παιδιά της ΣΤ’ και θα το επεκτείνουμε και στην Ε’, αλλά και σε μικρότερες τάξεις πιλοτικά. Ήδη μελετάμε το πλάνο διδασκαλίας για να μας βγουν οι χρόνοι, χωρίς να επιβαρυνθεί πολύ το πρόγραμμα των παιδιών. Όλες οι δραστηριότητες αναφέρονται στην ύλη των Φυσικών των Ε’ και ΣΤ’, απλά είναι εμπλουτισμένη η προσέγγιση και αυτό είναι που ενεργοποιεί τα παιδιά στο να εμπλακούν.

Ως επιμορφούμενη στο πρόγραμμα νιώθω την ευθύνη, αλλά κυρίως την ανάγκη να μοιραστώ με μαθητές και συναδέλφους την εμπειρία μου, γι’ αυτό και απευθύνω και δημοσίως πρόσκληση σε όποιον συνάδελφο, από όποιο σχολείο, θα ήθελε να συνεργαστούμε.»

 

playing with protons 2017-18 - our video

.be